İş Güvenliği Rehberi
İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanı Eğitimi

İş Sağlığı ve Güvenliği  uzun yıllardır bütün dünya üklerinin gündemini meşgul eden önemli sorunlardan bir tanesidir. Bu yüzden gelişmiş ülkeler başta olmak üzere bütün ülkeler bu soruna ciddi zaman ve efor harcamışlardır. Bir çok ülke İş Sağlığı ve Güvenliği sorununu sadece yasalarla girmeye çalışmamış aynı zamanda bunu sosyal ve kültürel bir sorun olarak ele almışlardır.Böylece, kendi ülkelerinde İş Sağlığı ve Güvenliği kurallarına uyulması gereken bir yasa değil de, kültürel yaşamın bir elementi haline getirmeyi başarmışlardır. İnanların konuya sosyal yaşamın bir parçası olarak değerlendirmeleri gerçeğini kabul ettirmişleridir.

Sorunu çözme noktasında böyle bir refleks ortaya koyan gelişmiş ülkeler, ilk okul yıllarında çocuklara bu konuda eğitimler vermişler ve bunu okullarda ders olarak okutarak başarıyı sağlamışlardır. Belki de bu yüzden Avrupa ülkeleri arasında en çok kazasının olduğu ülke Türkiye, çünkü sorunu çözme yöntemlerimiz geldiğimiz noktada gösteriyor ki, şimdiye kadar yasalarda düzenlemeler yaparak bu sorunu çözemeyeceğiz. Bu yüzden bu sorunun üstesinden gelen ülkelerin takip ettikleri metodları inceleyerek sounun sosyal ve kültürel bir soun olduğunu açıklamamız ve bu yönde çalışmalar yapmamız gerekmektedir. Çünkü insanlar kendi güvenliklerini bir yasanın zorlaması olarak algıladıklarında ki bunda kendi yanlış düşünceleri de var, bu durumu istismar edebilme eğilimlerine sahip olabiliyorlar.

Her ne kadar ülkemizde son 10 yılda iş kazaları ve meslek hastalıklarında azalma osa da Avrupa ülkeleriyle kıyaslandığında ülkemizdeki iş kazaları onlardan çok fazla.Konuyla ilghili olarak istatistiklere baktığımızda Türkiye’de son 10 yılda iş kazaları azalmakta ama dikkat çeken bir nokta var, o da iş kazalarının sürekli bir azalma trendi göstermemiş olması. Yani diğer bir tabirle ifade edecek olursak, iş kazaları bir bir önceki yıllarda azalma gösterirken, bir sonraki yıl meydana gelen iş kazaları sayının geçen yıllara göre daha fazla olabilme durumu var.

Bu sonuçlar, ülkemizde iş kazalarının sürekli bir düşme eğiliminde olmadığını yıllara göre düşüp yükseldiğini söyleyebiliriz, halbuki başarı ancak sürekli bir düşüş trendi yakalandığında kazanılmış olur.

Ülkemizde İş kazaları sayısının minimum seviyeye düşürülmesini amaçlayan çalışmalar 2012 yılından hız kazanmasına ve yasalarla birlikte yeni düzenlemeler yapılmasına rağmen ciddi anlamada azalma sağlanamamasının nedenini yukarıda açıkladığımız  nedenlere bağlıyoruz.

Şimdiye kadar çıkarılan istatistiklere baktığımızda da, İstatistikler iddialarımızı doğruluyorlar. 2003 ve 2010 yılını kapsayan iş kazaları istatistiklerine baktığımızda maalesef sürekli bir düşüş trendinin yakalanamadığı, arada çok büyük farklar olmak suretiyle iş kazaları sayısından hep değişkenlik olduğunu görmekteyiz.

Yukarıda’ki infografikte yer alan istatistiklere baktığımızda 2003 yılında ülkemizde ortalama 76 bin iş kazası olmuş ve alınan önlemlerin bu rakamı bir sonraki yıl düşürmesi beklenir şüphesiz ama tam tersi, bir yıl sonra yani 2004 yılına baktığımızda bu rakamın 83 bine çıktığını görüyoruz. Bir sonraki yıl yani 2005’de ise büyük bir düşüş yaşanıyor ve bu sürünceme böyle devam ediyor. Yani sürekli olarak bir düşüş sağlanamıyor, en azından rakamlar birbirine yakın veya sabit hale getirilemiyor.

İş Sağlığı ve Güvenliği   sorunuyla mücadele temel noktasından geçtiğimiz yıllara göre çok daha avantajlı duruma geçmiş durumdayız. Çünkü daha önceki yıllarda İş Güvenliği Uzmanı sıkıntısı vardı bu açık 2012 yılından itibaren giderek çözüldü ve birkaç yıl içerisinde yetiştirilen yüz binlerce İş Güvenliği Uzmanı istihdam edilmeye başlandı.

Fakat bütün bunlara rağmen iş kazasında dünyada üçüncü, Avrupa’da ise  birinci sırada olmamızın nedenini nasıl açıklayabiliriz?

 Hazırladığımız bu İş Sağlığı ve Güvenliği  Rehberi’nde kısmi olarak İş güvenliği ve sağlığı standartlarının sağlanması için mücadele edecek olan İş Güvenliği Uzmanlarına bir nebze olsun yardımcı olmayı hedefliyoruz.

İşçi, Sağlığı ve Güvenliği Nedir?

Tanımlaması:

İşyerinde üretimin yapılması sırasında, değişik nedenlerden kaynaklanabilecek ve sağlığa zarar veren şartlardan korunmak için önceden ce sitemli olarak yapılan bilimsel çakışmalara denir.

İş Sağlığı ev Güvenliğinin Amacı

1. Çalışanların Korunmasını Sağlamak

İş sağlığı ve iş güvenliği çalışan kitleyi korumayı hedefler: bu noktada çalışanların işyerlerinde güvenli ve rahat bir ortamda üretim gerçekleştirmesini sağlamak diğer bir ifade ile meydana gegelebilecek iş kazaları veya meslek hastalıklarına kaşı önceden planlı bir şekilde önlemler alarak tamamen bunun önünü kesmek veya mimimuma düşürmek amacını gütmektedir.

2. Üretimin Güvenini Sağlamak

İşyerinde üretimin güvenliğinin sağlanması o işyerinde verimlin artmasını sağlamaktadır, dolayısı ile bu durum direk olarak ülke ekonomisine ve ürün kalitesine etki etmektedir. İş Sağlığı ve Güvenliği prosedürü çerçevesinde alınan önlemler iş azaları ve meslek hastalıklarını azaltmak suretiyle meydana gelebilecek kaza ve mesleki hastalıklardan oluşabilecek iş ve ekonomik kaybı azaltır, aynı şekilde İ sağlığı ve güvenliği maksimum olan bir işyerinde ürtimin güvenliği ve kalitesi de otomatik oalarak sağlanmış olacaktır.

3. İşyeri Güvenliğinin Korunması

İşyerinde alınan önlemler işyerinde oluşabilecek sağlıksız ortamları ve iş kazalarını azaltır, böylece ihmalden kaynaklanabilecek, yangın, makinelerin arızalanması, patlama ve buna benzer kazaların önüne geçilerek işyerinin zarar görmesi engellenir.

 4. Toplumasl Güvenliğin Sağlanması

 Bazı iş kazalarının bireysel, bazılarının kurumsal bazılarının ise toplumsal boyutları vardır. Buna en somut örnek olarak SOMA maden ocağı faciasını gösterebiliriz.  İş kazalarının meydana getirdiği bazı kazalar toplumsal anlamda bir infial, moral bozukluğuveya tramva yaratabilir. Bu tür olaylardan sadece bir kesim değil,  büyük bir çoğunluk zarar görebilir. Bu tür kazalara boyut olarak verebileceğimiz en iyi örnek Çernobil faicasıdır. Çernobil’de meydana gelen nükleer faciadan sonra koskoca bir şehir, tabiri caiz ise yok olurken, ektisi sadece o toplumu değil, komşu ülkelerde yaşayan diğer büyük kitleleri de direkt veya dolaylı olarak etkilemiştir ve bu kazanın yıkıcı etkileri yıllarca sürmüş, binlerce insan kazada hayatını kaybederken, kazadan sonra ki yıllarda nükleer atıklardan etkilenen insanlar hayatlarını kaybetmeye ve çocuklar sakat doğaya devam etmiştir.

 Çernobil faciasının ülke ekonomisine getirdiği uzun vadeli milyarlarca dolar kayıp ve binlerce insan kaybının dışında, doğaya verdiği zararın ne boyutta olduğu üzerinden yıllarca geçmesine rağmen tam olarak belirlenememiştir.

  Bu yüzden İş Güvenliği ve Sağlığı aynı zamanda dolaylı olarak toplumun güvenliğini’de sağlamayı amaçlamaktadır.

İşyeri Sağlık Hizmetleri

Tanım : İşyerinde yasalarla belirlenen çerçevede uygulanan kuruyucu hekimliğe, İş Hekimi adı verilir. Bu birimin amacı işçi sağlığı için gerekli olan bütün önlemlerin alınmasıdır. İşçi Sağlığı bütün mesleklerde, çlıaşanların ruhe, bedenen ve sosyal durumlarının maksimum düzeye getirilmesini ve bu düzeyde tutulmasını amaçlamaktadır. Bunun yanısıra  bir işyerinde çalışan işçilerin sağlıklarına gelmesi muhtemel zararların önlenmesi, işçilerin fiziken ve ruhen kendilerinin yapabilecekleri pozisyonlarda görevlendirmelerinin belirlenmesi ve bu şekilde işi insana, insanı da işe entegre etmeyi amaçlayan bir tıp dalıdır.

Amaçları:

a) Çalışanlara maksimum sağlıklı kapasitenin sağlanması,

b) Çalışma şartlarının olumsuz etkilerden işçileri korumak,

c) Çalışan ve iş arasındaki maksimum uyumu sağlamak,

d) Psikolojik olarak çalışanın verimlilik seviyesini arttırmak,

e) İşyeri ve çalışanlar arasındaki uyum sorunlarını ortadan kaldırmak,

f)  Üretimi sekteye uğratabilecek olası sosyo-psikolojik ve hijyen gibi sağlıklı ortamları çalışanlar için sağlamak.

Meslek Hastalıkları

Tanım:

Meslek hastalığı, sigortalı olan bir işçinin, çalışmakta olduğun işin içeriğine göre tekrar eden, bir etken yada işin yürütme şartları yüzünden  uğradığı geçici veya sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi sorun yaşama durumudur.

Sbepleri:

Meslek Hastalıkları 5 madde halinde toplanır.

1. Kimyasal maddelerin neden olduğu mesleki hastalıklar,

2. Meslekten kaynaklan deri hastalıkları,,

3. Pnömokonyozlar ve diğer meslek solunum sistemi hastalıkları,

4. Mesleki bulaşıcı hastalıklar,

5. Fiziki etkenlerden kaynaklanan mesleki hastalıklar.

İş Kazaları

Tanım: İş kazası, aşağıda maddeler halinde belirtilen durumlardan birini sonucu ortaya çıkan genel ve sigortalı çalışanı hemen yada zamanla ortaya çıkan fiziki veya ruhi olumsuzluklara nedne olan olay veya olaylar silsilesidir.

b) İşveren’in yürüttüğü iş politikası nedeniyle,

c) Sigortalı çalışanın işveren tarafından görev ile başka bir yere gönderilmesi nedeniyle görevli olduğu işi yapamadığı sure içinde geçen zamanlarda,

d) Emzikli bayan sigortalı işçinin çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda,

e) Sigortalı işçinin işverence bir taşıtla çalışma mahaline toplu olarak götürülüp getirilmesi esnasında,

Nedenleri

İş kazalarınn meydana gelmesini tetikleyen iş ve dış bir çok faktör vardır. Meydana gelen bütün kazalarda kazaya neden olan bütün bu faktörlerin irdelenmesi ve kazaya neden olabilecek derecelerin dikkale değerlendirilmesi gerekir. Kazalara neden olan faktörler temelde üç gruba uyrılır.

a) Çevre şartlarından kaynaklanan : Aydınlatma, nem, makine, gürültü, kaygan zemin, dikkatsizlik, ihmal v.b

b) İnsan kaynaklı : Aşırı yorgunluk, acmelikik, ihmal ve dikkatsizlik.

c) Yetersiz Eğitim

İş kazalarına neden olan yukarıda sıraladığımız faktörlerin , İş Güvenliği ve Sağlığı çerçevesinde koruma önlemlerinin belirlenerek, gerekli önlemlerin önceden alınması,kazanın tekrar etme riskinin ortadan kaldırılması gerekmektedir.Bununla birlikte meydana gelebilecek kazaların önceden araştırılmış olması, bu çerçevede gerekli denetleme ve önlemlerin alınmış olması gerekmektedir.

Tehlikeli Çalışma Koşulları

1. İşyeri veya makinalerin koruyuculardan mahrum olması,

2. Bulunan koruyucuların makina üzerinde olmaması,

3. Hatalı, bozuk araş ve gereçlerin işyerinde bulunması,

4. Bakım ve onarımın yeterli ve zamanında yapılmaması,

5. Makina donanım ve işyerinin güvenli bir şekilde tertip ve düzeninin yapılmaması, işletme usulü ve çalışma şekilleri,

6. Gerekli aydınlatma ve havalandırmanın yapılmamış olması,

7. İşçilerle alakalı olan güvenlik malzemelerinin çalışanlara verilmemesi yada uygun koruyucu madde ve malzemelerin verilmemesi, bunların bakımın eksik yada yanlış yapılmış olması.

 Güvenliği Sağlayan Genel Tutumlar

1. Kendi meslektaşlarınız ve işyeri  güvenliği için belirlenmiş kurallara uymalısınız,

2. Size verilen iş veya görev ne ise sadece onu yapın, başkalarının iş ve görevlerine karışmayın ve başkalarının karışmasına izin vermeyin ,

3. Gerekli birim veya sorumluların haberi olmadan nöbet yada vardiya değişimi yapılmamalı veya başkasının yapması gereken iş veya görev diğer bir kişi tarafından yapılmamalıdır.

4. Zemin kayganlaşacak şekilde kirletilmemeli, şayet zemin kaygan olduğu tesbite edilmiş ise o zemine gidilmemelidir veya orada çalışılmamalıdır,

5.Çıkış kapıları acil durumlar için çıkışın kolay yapılması için uygun  duruma getirilmelidir ve hiçbir şekilde çıkış kapıları farklı araç gereç veya malzeme ile kapatılmamalıdır,

6. İşyeri dahilinde ve genel anlamda veya görevde iken trafik kurallarına maksimum derecede uyulmalıdır.

7.Geçit, yol veya kridorlarda sürekli sağdan yürünmesi gerekir ve yolların hiç birşekilde kapatılmaması gerekmektedir.,

8. Görev başında veya işyerinde konulan uyarı  revhalarına uyulmalıdır ve yerleri değiştirilmemelidir.

9. Görevli veya ilgiller için tahsis edilmiş bölüm veya yerlere girmekten sakının,

1. Yaptığınız iş veya göreve göre gerekli olan koruyucu malzemeleri kullanmayı asla ihmal etmeyin. Koruyucu malzeme veya donanımdan mahrum bir şekilde çalışmak yasaktır.
2. Çalışma esnadında kirlenen elleri benzin, mazot veya diğer maddelerle temizleyeme kalkışmayın, işiniz enasında normalden fazla kirlenmiş, yağlanmış elbiselerle işyerinde dolaşmayın veya bu şekilde çalışmayın.

12. İşlerden sonra meydana gelen artık veya parçaların yerlere saçılmasına izin vermeyin,

13. Uzun ve dağınık saçlarla veya yıtılmış bol elbiselerle ve aynı şekilde bilezik, yüzük kolye gibi takılarla bazı msleklerde veya görevlerde çalışmak tehlikelidir.

14. İşyerinde kullanılan alet veya ekipman üzerinde belirtilen talimatlara eksiksiz şekilde uyulması gerekmektedir,

Bireysel İş Güvenliği Malzemeleri

1. Baret ; içerisinde ayar kayışı, file yada bantlar bulunmaktadır ve çalışma esnadında kafayı meydana gelebilecek sert darbelerden korur,

2. Koruyucu gözlük ; çalışanların yaptıkları iş ve görevlere göre tasarlanmışlardır ve iş esnasında gözü korur,

3. Yüz siperi ; ayarlı bir bantla başa takılır, mafsallı şekilde yüze göre ayarlanır ve iş kazaları esnasında yüzde meydana gelebilecek zaraları engeller,

4. Başlık ; çalışanların başlarına giymek suretiyle , meydana gelebilecek kazalarda boynu korumaktadır.

5. Siper ; el ile tutulabilen ya da çalışanın etkisi olmadan gerekli bir yere tespit edilerek yüz kımını ve gözleri koruyan saydam bir siper görevi yapmaktadır,

6. Fitreli toz maskesi ; genellikle tozlu ortamlarda çalışanlar için havayı filitreyen bir çeşit maske,

7. Süzgeçli gaz maskesi ; havada meydana gelen zaralı gaz ve buharları süzerek zararsız hale getiren ve süzgeci bulunan bir çeşit maske.

8. Basınçlı temiz hava maskesi ; çalışanların başına takılan spiralli bir hortumla uygun bir sistemden alınan basınçlı havayı veren maske,

9. Hortumlu temiz hava maskesi ; çalışanların  takılan ve ucundaki hortum vasıtası ile normal atmosfer basıncındaki temiz havanın solunmasını sağlayan maske,

10. Basınçlı oksijen solunum cihazı ; yüze takılan bir maskeye bağlıdır, hareket edebilen bir hortum vasıtası ile oksijen ihtiva eden uygun bir sistemle bağlantılı cihaz,

11. Basınçlı hava solunum cihazı; yüze takılır, bir maske ile oynak bir hortum vasıtası ile basınçlı hava ihtiva eden tüpe bağlantılı cihaz,

12. Oksijen üretimi solunum cihazı; yüze takılan bir maske ile kimyasal bir yolla üretilen oksijenin solunumunu sağlayan cihaz,

Taşıma ve Elle Kaldırma

1. Yük-mal-malzeme kaldırma işlerinde kullanılan vinçlerin, yük kaldırma veya indirme esnasında bu araçların altında veya tehlike arz edecek kadar yakınında dumak tehlikeli ve yasaktır,

2. Yük vinçlerine, taşıma bandlarına, çalışma esnasında veya hareket halinde binmek, inmek çıkmak yasaktır ve amaçları dışında kullanılamaz,

3. Yük vinçlerini görevli kişilerden başkası kullanamaz, kullanıması zorunlu olduğu durumlarda üstlerine mutala bildirilmeli ve onay alınmalıdır.

4. Yük kaldırımı esnasında mümkün olduğunca bacak kaslarına yüklenilerek destek alınmalı ve yükü sadece kollara ve ellere yüklemekten kaçınılmalıdır Aynı şekilde bel kısmının öne eğilme açısının minimum seviyeye indirilmesi gerekmektedir.

5. Yağlı veya sıvı maadelerle kaplı eldiven veya çıplak ellerle yük taşınmamalıdır,

6. Ağır yük taşıma işlemi esnasında dönmek gerekiyorsa bunu el yordamı ile değil, komple vücut olarak yapılması gerekmektedir,

7. El arabaları iterek sürülmelidir, çekerek değil. El arabası doluyken kaldırılmamaldır.

8. Sert ve çapaklı malzemelerin taşınmasında mutlaka eldiven kullanılmaldır,

Yükleme ve Nakil Araçları

1. Endüstriyel araçların azami hızı 20 km’yi geçmemelidir,

2. Kaldırılan yükün ağırlığı azami kapasiteyi geçmemelidir,

3. Kapalı mekanlarda çalışıldığında havaın durumuna dikkat edilmesi gerekir ve gerekli havalndırılma yapılmalıdır , çalışma bittikten sonra forklift durdurulmalıdır.

4. Malzeme yükleme esnadında sağa sola çarpacak şekilde yükleme yapılmamalıdır, yükleme yapılan mekanın o işe uygun şekilde geniş ve çalışmaya uygun olmasına dikkat edilmelidir,

5. Alınan yük yüzünden işçi önünü göremiyorsa geri geri gitmelidir,

6. Yüklenen malzemenin kaymasına düşmesine sebep verebilecek durumlar için önlem alınmalıdır, gerek görülürse malzeme bir halat marifetiyle bağlanarak sağlama alınmalıdır. Özellikle ağır ve yuvarlak yükleri vasıtaya dikkatli ve düzenli şekilde yükle,

7. Araç üzerinde ve hareket halinde iken kesinlikle yolcu alınmamalıdır,

8. Vasıta yüklü olduğu halde ani durma ve kalkma yapılmamalıdır,

9. Yükleme ve boşaltma yaparken çatallar altında ve tehlike yaratacak şekilde yakınında kimsenin durmadığından emin olunmalıdır,

10. Kol, bacak veya kafa şoför mahalinin dışına uzatılmamalıdır,

11. Forklift çatalı yukarıda iken hareket etmeyin,

12. Yetkisi olmayan hiç kimse forklift viya diğer araçları kullanmamalıdır.

Kompresör ve Basınçlı Hava

1. Basınçlı hava ile temizlik yapma işlemlerinde mutlaka gözlük kullanılması gerekmektedir ,

2. Tozun ve talaşın . basınçlı hava ile temizlenmesi işlemlerinde yakınlarda başka birisinin bulmadığına emin olmanız gerekir. Şayet çalışma esnasında o mekanda başka birisi var ise basınçı havaya o yöne dorğu tatmamalısınız,

3. Kompresörlerün otomatik ayarlarının yetkilisine sorulmadan değiştirilmemesi gerklidir,

4. Basınçlı hava marifetiyle vücut veya elbise temizlenmemelidir,

5. Kompresörleri tehlike anında uzaktan durdurmaya çalışın,

El Aletleri

1. Sapı kırılmış, deforme olmuş veya kopmuş çekiç, eğe vb. araç gereçler çalışma esnadında kullanılmamaladır. Bu alatlerin bozulan kısımlarını  düzeltmeden çalışmalarınızda kullanmayın,

2. El aletlerinin su verme veya bilenmesi ile basım ve onarım işlerini görevli arkadaşlarına bırakın ve bunların sivri veya keskin uçlarını kullanılmadıkları zaman uygun şekilde koruyun,

3. Pergel, tornavida gibi aletlerin çalışmalarınız esansında cebinizde taşımayın,

4. İş esnadında kullanmanız gereken el aletlerini mutlaka olması gereken yerlerinde bulundurmaya çalışın. Gelişi güzel yerlerde, merdiven veya geçiş güzergahlarında bulundurmayın.

5. El aletlerini kadıraç veya manivela olarak başka amaçlarda kullanmayın,

6. Bir el aleti ile gücünüz üzerinde bir iş yapmaya çalışmayın ve gücünü arttırmak için ikinci bir aletle güçlendirmeye çalışmayın,

7. Aletleri kalanma esnadında ellerinizin yağlı veya kaygan sıvılardan arındırılmış olduğuna dikkat edin,

8. Eğe ve törpülerin saplarının sağlam olmasına dikkat edin. Sapları olmadan bu tür kesici ve delici aletleri kullanmaya kalkışmayın. Eğe ve törpüleri sandık açma, çivi sökme ve ser bir cisme vurma işlerinde kullanmayın,

9. Kriko ile yükü kaldırdıktan kaldırma işleminden sonra mutlaka yükü takozla güçlendirin. Takozla birlikte deteklemediğiniz sürece yükün altında veya üzerinde çalışmayın. Yük indirme esnasında gerekli tedbirlerin alındığına emin olun,

Bakım ve Onarım Çalışmaları

Bir işletmede tehlike yaratabilecek ektenler genelde aşağıdaki gibidir :

- Basınçlı hava ve yağ,

- Kızgın ve basınçlı buhar,

- Kimyasa Maddeler,

- Yanıcı, parlayıcı ve patlayıcı gazlar,

- Şebekede meydana gelen gerilim,

- Solunuma zarar verecek ortamlar,

- Açıkta çalışması gereken haretekli makine parçaları,

- Malzeme hareketi ve kaldırma – taşıma araçları faaliyeti,

Bakım yapan personel burada belittiğimiz etkenlerin birine beya bir çoğuna görevi esnasında maruz kalabilir. Bu sebeple bakımcılar en azından fabrikanın hangi noktasında ve hangi sistemde, bu etkilerden hangilerinin mevcut olduğunu bilmek ve yapacağı hareketlerle ilgili talimatlara uymak zorundadır.

1. Binada, inşaatta, makinada, tesisatta, alette ve edavatta göreceğin eksik yada tehlikeli durumu yetkiliye veya bakım – onarım bölümüne bildirilmelidir,

2. Bakım – onarım işlerinin yapılabilmesi için gereken değişiklik ve önlemleri yetkiliye bildirin,

3. Bakım – onarım işlemlerinin yapılması planana mekanda yeterli ve uygun aydınlatmanın yapıldığına emin olun,

4. Bakım – onarım işlemleri esnasında çevrenizde bulunan kişileri uyaracak önemleri mutlaka alın, bunu levha uyarılarıyla da yapabilirsiniz,

5. Bakım – onarım esnasında iş güvenliğiniz sğlayacak araç, gereç ve malzemeleri mutkala bulundurun ve kullanın, eğer gerekli görüyorsanız bakım esnasında yanınızda bir gözlemci bulundurmayı ihmal etmeyin,

6. Tehlikeli maddelerin geçtiği borularda, bulunduğu kaplarda gerekli olan önlemlerin alındığına emin olun, önlemlerin alınmadığı yönünde herhangi bir şüpheniz var ise çalışmaya başlamayın,

7. Basınçlı kazanların ve kapların onarımını , söz konusu kaplar basınç altında ise bakımını yapmayın veya erteleyin, gerekli önemleri aldıktan sonra bakımını yapın,

8. Bakım – onarım esnasında kullandığınız seyyar elektrikli aletlerin kordon ve fişlerinin mükemmel olmasına dikkat edin,

9. Bakım – onarım için sökülmüş olan koruyucu, siperlik ve korkulukları tamirat sonunda mutlaka yerine takın. Çalışma yerinizi arkanızdan gelen arkadaşlarınızın güvenliği için doğru şekilde bırakın,

10. Bakım – onarımda çalışanlar her atölye ve bölümde çalışma yapabileceğinden, bu atölyelere yönelik belirlenmiş iş güvenliği maddelerinden sorumludur.

Makina Koruyucuları Yönetmeliği

1. Yönetmelikte geçen :

‘’Makina’’ deyimi ; bir tür enerjiyi başka tür enerjiye çevirerek veya insan gücü ile belirli işler yapan çeşitli kısımlardan meydana gelmiş araçları,

 ‘’Koruyucu’’ deyimi ; makinaların transmisyon düzenlerinde hareketli parçalarında ve operasyon noktalarında kullanılan koruma düzeni ile güvenli olmayan durumlarda kullanılacak durdurma sisteminin tümünü,

‘’Transmisyon düzeni’’ deyimi, güç aktaran miller, volanları, kasnakları, kayışları, kaplinleri muyluları, bilyeleri, krankları, kavramaları, dişli düzenleri, zincir ve dişlisi gibi elemanları,

‘’Hareketli parçalar’’ deyimi; makina ve tezgahlarda güç aktarmayan ancak hareket eden (örneğin planyaların kalem tespit başlıkları, besleme merdaneleri, vargel tablaları vb. gibi) elemanları,

‘’Operasyon noktaları’’ deyimi, makina ve tezgahta talaş kaldıran, şekillendiren delen, ezen, kesen veya başka şekilde işlem yapan kısım ile iş alıp verirken tehlikeli olan bölgeleri,

‘’Durdurma düzeni’’ deyimi, konveyor kayışlarının yanlarında bulunan güvenlik halatları, koruyuculara kilitleri, imdat düğme ve frenleri, asansör paraşütleri gibi güvenli olmayan durumlarda sistemi durdurmayı sağlayan düzenekleri belirtir.

1. Koruyucular, operatör ile makina ve tezgahta görevli diğer personeli kaza, iş kazaları ve meslek hastalıklarına karşı koruyacak, parça sıçraması, gaz, toz intişari gibi durumları da önleyecek nitelik ve biçimde olacaktır. Koruyucular, tezgahla doğrudan ilgisi olmamakla birlikte tezgah veya makina çevresinde bulunanların da hareket eden kısımlarla temasını önleyecektir.

2. Koruyucuların tasarımı ve tezgah üzerinde tesbiti tezgahta çalışanların engellemeyecek, üretimi aksatmayacak ve kaliteyi bozmayacak biçimde olacaktır.

3. Koruyucular amaca uygun, kullanılması kolay, sağlam ve dayanıklı olacak, gerektiğinde çıkarılmadan bakımı yapılabilecek şekilde olacaktır.

4. Pres giyotin ve benzeri tezgahlarda koruyucu aralığı ile operasyon noktasına olan uzaklıklar aşağıda verilmiştir.

Koruyucu aralığı Koruyucunun operasyon noktasından

(en çok mm) uzaklığı (mm)

6 0-30

10 38-53

13 53-78

16 78-130

20 130-155

22 155-180

32 180-206

Bu ölçüler esas olmakla birlikte, çalışan elini düz olarak tezgah tablası üzerinde hareket ettirdiğinde, koruyucu aralığından geçen parmak uçları operasyon noktasına ulaşamayacaktır.

Tezgah Kullanımı

1. Her tezgahın etkili ve uygun muhafazası vardır. Tezgahlar çalışırken bunların yerinde olduğundan emin olun,

2. Size öğretilmeyen ve görev verilmeyen tezgahları kullanmayın,

3. Tezgahlara yaslanmayın,

4. Tezgahınızı terkedeceğiniz zaman mutlaka durdurun ve hareket halindeki parçaların durduğundan emin olun,

5. Çalışan bir tezgahı, kesinlikle yağlamaya kalkışmayın,

6. Tezgah çalışırken gereksiz konuşmalar yapmayın, işinizle ilgilenin,

İlkyardım

Tanım

İlk yardım, herhangi bir nedenle tehlikeli duruma girmiş olan bir kişiye durumunun daha kötüye gitmesini önlemek üzere yapılan tıbbi müdehalelerdir.

İlk yardımcının zorunluluğu tıbbi yardım yetişinceye kadar devam eder.

Amaç

1) Yardıma muhtaç vak’anın özelliklerinin tanınması,

2) Yapılacak müdehalenin mevcut şartlar ve imkanlarla en uygun bir şekilde tatbiki,

3) Kazaya uğrayan kişinin bir zarara uğratılmadan taşınmasının teminidir.

İyi bir ilk yardımcı olabilmek için en az 18-20 saatlik bir ders programının izlenmesi gereklidir. Özellikle endüstride, iş kazalarının büyük sayılara ulaştığı işyerlerinde, hemen her vardiya çalışanları arasında birkaç ilk yardımcının bulunması da önem kazanmaktadır.

İlk Yardımın On Başarı Anahtarı

1. Kazalının o andaki durumunun gereği olan ilk yardım uygulamasını, zaman geçirmeden, telaşa kapılmadan, sessizce yapınız,

2. Solunum durmuşsa hemen sun’i solunuma başlayınız,

3. Kalp atışları durmuşsa, hemen kapalı kalp masajına başlayınız,

4. Kanama varsa kontrol altına alınız,

5. Şok durumu varsa, şoka karşı önlemler alınız,

6. Çok şey yapmak amacı ile zaman kaybetmeyiniz. Olayı iyi tanımaya çalışınız,

7. Kazalıya güven verici sözler ve davranışlarla yaklaşınız,

8. Çevrenin de sakin olmasını sağlayınız,

9. Kazalıyı gereğinden çok soymayınız,

10. Eldeki imkanları en iyi biçimde kullanarak kazalının en yakın sağlık ünitesine taşınmasını veya hekimin çağırılmasını sağlayınız,

İlk Yardım Çantası Malzemesi

1. 5 adet 5 cm eninde sargı bezi,

2. 5 adet 7.5 cm eninde sargı bezi,

3. 5 adet 10 cm eninde sargı bezi,

4. 10 adet gazlı bez paketi,

5. 1 paket büyük top hidrofil pamuk,

6. 2 kutu flaster (1 büyük, 1 küçük)

7. 4 adet üçgen sargı (80-100 cm’lik kare bezi üçgen yaparak kesiniz)

8. Bir şişe mersol veya tentürdiyot (150 cl)

9. Bir şişe oksijenli su veya rivanol (150 cl)

10. Bir şişe amonyak (50 cl)

11. İki tüp vazelin veya pamuk pomadı,

12. İki adet tesbit tahtası (50 cm boyunda, 8 cm genişliğinde, kalınlığı 0.5 cm)

13. Dört adet tesbit tahtası (8 cm boyunda, 2 cm genişliğinde, kalınlığı 0.5 cm)

14. Bir şişe alkol (250 cl)

15. Bir kutu aspirin,

16. 20 adet plastik buz torbası,

17. Bir orta boy makas,

18. İki adet lastik turnike,

19. 20 adet çengelli iğne,

20. 2 tane termofor,

21. 2 tane termometre (derece, civalı)

22. Bir bloknot ve kurşun kalem

Sonuç:

Farklı kaynakalrı da tarayarak oluşturduğumuz İş Güvenliği ve Sağlığı Rehberi ni hazırlmamaız nerdeyse 4 günümüz aldı. Bu rehberi hazırlamaktaki amacımız iş kazalarına ve meslek hastalıklarına karşı bir farkındalık yaratmak ve aynı zamanda iş güvenliği uzmanı arkadaşlarımıza çalışmalarında yardımcı olacak ufak’da olsa bir kaynak hazırlmaktı.

Fakat İş Güvenliğ ve Sağlığı Rehbi’nin en başında bahsettiğimiz gibi TemaAkademi Ortak Sağllık ve Güvenlik Birimi olarak İş Güvenliğinin sadece yasalarla sağlanacağını düşünmüyoruz.

İş Güvenliği ve Sağlığı konusunun en üst seviyede toplumsal ve kültürel bir mesele olarak değerlendirilmesi ve bu yönde çözümler üretilmesi gerektiğine inanıyoruz. Bu nokta da ise en büyük görevin devletin ilgili kurumlarıyla koordie haline çalışan iş güvenliği uzmanlarına düştüğüne inanıyoruz.

İş Güvenliği uzmanların görevlerinin  aslında ne kadar ağır olduğunun farkına varmalarını ve sorumlulıklarının toplumsal ve kültürel motifleride kapsadığının altını bir kez daha çizmek istiyoruz.

Ülkemiz’de son yıllarda çıkan yasalar ile birlikte her ne kadar iş kazaları azalmış olsa da dünya sıralamasında halan en çok iş kazası olan üçüncü ülke olmamız ve aynı şekilde Avrupa’da birinci olmamızın nedenini derinlemesine düşünmeli ve bir öz eleştiri yapmamız gerektiği kanaatindeyiz.

İş Sağlığı ve Güvenliği sorununu toplumsal ve kültürel bir mesele haline getirerek olaya daha kalıcı ve kesin çözüm sunan ülkeleri örnek alarak elbirliği ile bu sorunun üstesinden gelebileceğimize inanıyoruz. Sorun ancak bir sonraki nesilleri daha iyi yetiştirerek çözülebilir.

İş Güvenliği ve Sağlığı Rehberi’ninçalışmalarınıza katkı sağlamıs dileği ile. Güvenli ve verimli çalışmalar.